დიეგოდან დამიანემდე

პარასკევს შემდეგ სხვა ვერაფერზე ვფიქრობ, უფრო სწორად, სხვა რამეზე ფიქრი მუდამ შენს უეცარ სიკვდილზე ფიქრით მთავრდება, დიეგო.

მაპატიე, რომ მამა დამიანედ ვერ გიხსენიებ – აქ მივცემ ჩემს თავს ამის უფლებას და ისედაც, მე ხომ სულ „დიეგოს“ გეძახდი, იმ სახელს, რომელიც ბიძაშენმა ჯერ კიდევ 1981 წელს დაგარქვა, შორეული დიეგო მარადონას პატივსაცემად.

იმ მარადონასი, რომელზეც ფართოდ მაშინ ჯერ კიდევ ბევრმა არ იცოდა. რამდენჯერ გაგვცინებია ერთად იმის გახსენებაზე, როგორ „იომეს“ შენი სახელის რეგისტრაციის დროს…

მე ხომ ნიჭიერი ადამიანების ფანი ვარ და ისიც კარგად ვიცი, რომ ყველა ნიჭიერი ადამიანი, გარკვეულწილად თავისებურიცაა – კანონზომიერებასავითაა ეგ და არასდროს მიკვირდა შენი თავისებურებები, არც არასდროს მომიცია შენიშვნა, არასდროს შევხებივარ შენი ცხოვრების წესს და თუმცა, ალბათ, ყოფით თემებზე ჩვენზე მეტს ერთმანეთში არავინ კამათობდა, მაგრამ ორივემ კარგად ვიცოდით, რას უნდა შევხებოდით და რას არა.

არც ის გამკვირვებია, როცა მონასტერში წასვლა გადაწყვიტე და არც ის, როცა იმ სულიერ ღვწაში შენი წარმატებული ზეაღსვლის შესახებ მესმოდა – იქ, ალბათ, სიმშვიდე იპოვე, რასაც ასე დაჟინებით ეძებდი ყველგან. ბერად აღკვეცის შემდეგაც ხშირად გვნახულობდი, რაღაცნაირად, საერო ცხოვრებასთან ადაპტირებული ბერი იყავი და ძნელი იყო შენი აღქმა სასულიერო პირად – ყველა მიმდინარე პროცესზე ზუსტი წარმოდგენა, ყველა კითხვაზე პასუხი გქონდა, არავის თავს არ ახვევდი შენს აზრს… როგორც წესი, სასულიერო პირები და, მით უმეტეს, ბერები ასე გახსნილად საუბარს ერიდებიან და შენ კი ასეთი იყავი არამარტო ნათესავებთან…

ადამიანის უეცარი გარდაცვალების შემდეგ ხომ ხშირად ამბობენ – ბოლო დღეებში თითქოს სიკვდილის მოახლოებას გრძნობდა, ასეთი და ისეთი იყოო… შეიძლება, ხშირად დამთხვევებს ეძებენ და პოულობენ. ყოველთვის მეგონა, რომ ნებისმიერი ადამიანის ყოველდღიურ ყოფაში მოიძებნება ისეთი მოქმედება, რომლის გაშიფვრა ზუსტად ასე შეიძლება, ის ადამიანი მეორე დღეს რომ უეცრად მოკვდეს.

შენს შემთხვევაში კი მართლა ასე იყო: სიკვდილამდე ორი დღით ადრე ისეთი ადამიანები იპოვე და მოიკითხე, იშვიათად რომ ეკონტაქტებოდი ბოლო დროს. ჯერ ზუგდიდში, მერე თბილისში – ყველას დაურეკე, ყველას მოეფერე და მიესიყვარულე, ყველას ასეთი დაამახსოვრდი: ბერის კაბაში, წვერმოშვებული, კეთილად მომღიმარი – ჩემს წარმოდგენაში ბავშვობის და შემდეგი წლების დიეგოს სახე ასეთმა მამა დამიანემ წაშალა, მაგრამ მაპატიე, რომ ჩემთვის მაინც დიეგო ხარ, თუმცა, როცა შენზე ვილოცებ (და აუცილებლად ვილოცებ), რა თქმა უნდა, მამა დამიანედ მოგიხსენიებ…

შენი სიკვდილით შენდამი სკეპტიკურად განწყობილებსაც გაეცი პასუხი: ეს რანაირი ბერია, ხან ქალაქში ცხოვრობს, ხან მონასტერშიო, რომ ქირქილებდნენ: შენ მონასტრის გადასახვევთან დაგარტყა მანქანამ, როცა გზაზე გადადიოდი. ალბათ, გონების გათიშვამდე არ გჯეროდა, რომ ეს ბოლო წამი იყო და ვინ იცის, რამდენმა რამემ გაგიელვა იმ ერთ წამში – სიკვდილამდე მთელი ჩვენი ცხოვრება ელვის სისწრაფით ჩაგვირბენს ხოლმე თვალწინო, გამიგია და სულ მაინტერესებს, როგორია ის წამი, როგორ იტევს ამდენს… ამაზეც კი გვილაპარაკია და სულ დეტალებში განგვიხილავს – შენც გჯეროდა, რომ ასეა.

„მერე დაგირეკავ და უნდა დაგელაპარაკო“, – ეს სიტყვები მითხარი ბოლოს და ამ სიტყვებიდან რვა საათის მერე მივხვდი, რომ ეს შენი ბოლო სიტყვები იყო… ნეტავ, რის თქმა გინდოდა, რა გაგყვა თან… დედაშენსაც ხომ სიკვდილის წინა საღამოს დაურეკე და უთხარი, თუ სადმე მკვდარს მიპოვიან, მონასტერში უნდა დამასაფლავონ და შენ არ გეწყინოსო…

შენ ახლა იქ ხარ, სადაც გინდოდა ყოფნა, სადაც მიდიოდი იმ ავბედით ღამეს.

 

თვითონ ვერ მიხვედი მონასტერში, უფრო სწორად, ვერ მიაღწიე იქამდე. ძამის ხეობაში, ტბეთის მამათა მონასტერი განსაკუთრებით გიყვარდა და როგორც კი შენი უკვე ცივი სხეული იქ ავიტანეთ, მაშინვე მივხვდი, რატომ – ნისლიანი მთის თავზე, ცივილიზაციისგან შორს, უშუქობისა და ზამთარ-ზაფხულ შეშაზე საჭმლის მზადების რეჟიმზე გადასული მონასტერი, წინამძღვარი მამა იოსები, საოცრად სუფთა თვალებით და არანაკლებ საოცრად ახალგაზრდა ბერები, შენს უსულო სხეულს რომ გულწრფელი ცრემლებით დასტიროდნენ…

და მე მეჩვენება, რომ შენი სიკვდილით გვაჩვენე ის, რასაც სიცოცხლეში არასდროს უსვამდი ხაზს – რომ ჩვენზე მაღლა იდექი შენი ღირებულებებით, შენი შინაგანი ბუნებით: ჩვენ, ვინც შენ გვიყვარდი, იძულებული ვართ ტალახიანი, ვიწრო, ოღროჩოღრო გზა გავიაროთ და ბოლო აღმართი განსაკუთრებული ძალისხმევით – შენამდე რომ მივიდეთ… იქ შენ ხვალამდე ჩვენთვის ხილულად იწვები – ისე მშვიდად, ისეთი ნათელი სახით, თითქოს გძინავს.

სხვისი არ ვიცი, მაგრამ ჩემი ცხოვრება ბევრად შეცვალე და ბევრ რამეზე დამაფიქრე. საფლავებზე სიარული მაინცდამაინც არ მიზიდავს და იმ კატეგორიას ვეკუთვნი, რომელიც ფიქრობს, რომ ადამიანს სიცოცხლეში სჭირდება თანადგომა და შველა, მისი ხსოვნა კი სულ სხვა რამეა, ვიდრე საფლავზე სიარული, მაგრამ ზუსტად ვიცი, რომ შენს საფლავზე, რომელიც იქვე, მონასტრის ეზოში ხვალ გაიჭრება, ძალიან ხშირად ვივლი…